Sympozjum przewodniczyli uznani na świecie eksperci, którzy wygłosili wykłady i prowadzili dyskusje w ramach 7 sesji tematycznych:

1. Guidelines for HTA – developments
2. Legacy in health care system
3. How does funding translate into improvement. The impact of EU funded projects upon the quality developments in European Healthcare – in association with ESQH
4. Multi-criteria decision making – a new approach to decision making
5. Quality standards in clinical practice – paediatrics, drug programmes
6. Aspects of quality in oncology care
7. Quality assurance in system – indicator, databases and other tools

Przyjęta formuła Sympozjum zakładała dłuższy czas na dyskusję z wybitnymi ekspertami zagranicznymi, co umożliwiło uczestnikom skorzystanie z ich wiedzy w szerszym zakresie niż ma to zazwyczaj miejsce w ramach tego rodzaju spotkań.

Sesja 1. Guidelines for HTA – developments

Wytyczne oceny technologii medycznych powstały w celu uregulowania zakresu metodyki i wiarygodności opracowywanych i składanych raportów HTA. Są wykorzystywane przez decydentów i analityków z agencji HTA. Wraz z ewolucją agencji HTA zmienia się metodyka, systemy i zakres wymaganych informacji – ewoluują więc i wytyczne. W ramach sesji chcemy rozpocząć dyskusje nad kierunkami rozwoju wytycznych oceny technologii medycznych w Polsce. Czy warto co kilka lat je aktualizować lub co kilka lat od nowa ustalać kto ten proces powinien inicjować, a kto wyznaczać kierunki zmian? Dyskusje toczące się na świecie zaczynają skupiać się na mechanizmach wspomagających podejmowanie decyzji refundacyjnych i wydawanie rekomendacji. Coraz więcej uwagi poświęca się też kosztom pośrednim oraz zmianie podejścia do analiz dla chorób rzadkich. Czas aby w Polsce zakończyć ustalanie w którym kierunku iść i zdecydowanie ruszyć z miejsca. Nie można zapominać ze rozwój HTA jest mocno związany z rozwojem EBM i działalnością Cochrane Collaboration – międzynarodowej organizacji non-for-profit działającej na zasadzie sieci współpracujących ze sobą osób zaangażowanych w opiekę zdrowotną (m.in. badaczy, praktyków, pacjentów). Organizacja powstała w 1993 roku w odpowiedzi na apel brytyjskiego epidemiologa Archie Cochrane, który zwrócił uwagę na brak podsumowań wyników istniejących badań z randomizacją w poszczególnych specjalnościach medycznych, poddanych ocenie wiarygodności i okresowo uaktualnianych. Cochrane Collaboration promuje podejmowanie decyzji w oparciu o wiarygodne informacje naukowe (EBM) zawarte m.in. w przygotowywanych przez członków organizacji przeglądach systematycznych Cochrane. Przeglądy systematyczne Cochrane oceniają skuteczność interwencji terapeutycznych, profilaktycznych i diagnostycznych. Analizy Cochrane nie mogą być finansowane ze źródeł komercyjnych. Obecnie szacuje się, że ponad 30 tysięcy osób ze 120 krajów świata jest zaangażowanych w aktywności w ramach Cochrane Collaboration. Przeglądy Cochrane publikowane są w Bibliotece Cochrane, która obejmuje obecnie ponad 8 tysięcy pozycji. Działalność Cochrane Collaboration w Polsce przechodziła różne etapy i być może zostanie wkrótce wznowiona w poszerzonym zakresie. Zapewne nie pozostanie to bez wpływu na polskie instytucje zajmujące się oceną technologii medycznych i wytycznymi klinicznymi. W nieco innym kierunku idzie współpraca z NICE – oprócz tworzenia raportów HTA i wytycznych klinicznych, obejmuje również wyznaczanie standardów jakości w określonych dziedzinach klinicznych. Zespół norm jakości NICE rozwija się jako przegląd dla obszarów określonych na podstawie zlecenia Ministerstwa Zdrowia. Ocena NICE jest związana z podstawowymi elementami, takimi jak populacja, określony stan zdrowia, lista kluczowych zaleceń oraz określenie źródeł pozwalających na zapewnienie pożądanej jakości opieki (w tym socjalnej) w ramach systemu zdrowia publicznego. do góry

Sesja 2. Legacy in health care system

Problem jakości prawa i jego stanowienia podnoszony jest w dyskusji publicznej od wielu lat. Powszechnie przedstawiane są postulaty dobrego prawa. Powinno ono być efektywne w osiąganiu celów, stosować narzędzia do nich proporcjonalne oraz wymagające jak najmniejszych nakładów, wewnętrznie spójne, a przy tym czytelne i zrozumiałe dla przeciętnego obywatela. No i przede wszystkim nie powinny ono obywatelowi szkodzić. Wraz ze wzrostem poziomu skomplikowania stosunków łączących różne podmioty prywatne i publiczne oraz powiązań wykraczających poza jeden system prawny wzrasta potrzeba podejmowania konkretnych działań w tym zakresie. Już blisko 10 lat temu podjęto próbę kompleksowego (ilościowego i jakościowego) zdiagnozowania największych grzechów polskiej legislacji. W przedstawionym w 2005 roku przez EY raporcie pt. „Stanowienie prawa w Polsce. Reguły legislacyjne a jakość ustawodawstwa” wskazano m.in. następujące problemy:

• nadmierna regulacja – występuje nie tylko zbyt duża liczba aktów prawnych (ustaw i rozporządzeń) regulujących zagadnienia, ale również regulacja zagadnień, które tego nie wymagają,
• niestabilność prawa – zbyt częsta nowelizacja aktów prawnych uniemożliwia planowanie działań z odpowiednim wyprzedzeniem i przewidywanie ich konsekwencji,
• sektorowość prawa – wprowadzanie zbyt wiele wyjątków od ogólnych zasad prawa,
• zbyt duża szczegółowość regulacji dla zaspokajania doraźnych potrzeb.

Wszystkie wskazane powyżej problemy skupiają się jak w soczewce w legislacji związanej z ochroną zdrowia, która szczególnie silnie oddziałuje na obywateli. Jednocześnie bliższe spojrzenie na obecną sytuację ujawnia braki w planowaniu, przygotowaniu, wdrażaniu oraz kontroli skutków obowiązujących przepisów. Problemy te związane są zarówno z brakami w zasobach ludzkich, jak i niedoskonałością istniejących procedur legislacyjnych – w szczególności w zakresie konsultacji opracowywanych aktów ze stroną społeczną i ekspertami, a także znacznym upolitycznieniem dyskusji. Sesja zostanie poświęcona pogłębionej diagnozie problemów, które dotykają prawo ochrony zdrowia, w szczególności ustawom nimi najbardziej dotkniętymi. Zostaną również przedstawione przykłady rozwiązań służących zapewnianiu wysokiej jakości stanowionego prawa stosowane na świecie. do góry

Sesja 3. How does funding translate into improvement. The impact of EU funded projects upon the quality developments in European Healthcare – in association with European Society for Quality in Healthcare (ESQH)

26 lutego 2014 r. Parlament Europejski przyjął trzeci program działań w dziedzinie zdrowia. Został on również przyjęty przez Radę. Opublikowany został również program prac na rok 2014, mający na celu realizację trzeciego programu działań w dziedzinie zdrowia. Co więcej, Agencja Wykonawcza ds. Konsumentów, Zdrowia i Żywności (Chafea) ogłosiła zaproszenia do składania ofert projektów – szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej Chafea. Ale w jaki sposób przekłada się to na zmiany prowadzące do poprawy? Jak to wygląda w państwach członkowskich? Każde ulepszenie stanowi zmianę, jednak nie już jest tak oczywiste, że każda zmiana jest ulepszeniem. Jak wykorzystujemy wyniki, ustalenia i zalecenia projektów finansowanych przez UE? Czy doceniamy je, nadajemy im wartość polityczną i wdrażamy? Czy tylko celebrujemy współpracę w projekcie i związane z nim uznanie, dobrze się bawimy zwiedzając atrakcyjne miejsca w Europie i porzucamy to wszystko zaraz po zakończeniu projektu? Może należałoby przedefiniować kształcenie na projektach (PBL) tak, by sięgać poza projekt, zwłaszcza po jego zakończeniu? Sesja służyć będzie omówieniu wyników niektórych inicjatyw finansowanych lub współfinansowanych przez Unię Europejską: projektów badawczych DuQUE oraz HANDOVER oraz wspólnego działania w zakresie bezpieczeństwa pacjentów i jakości opieki zdrowotnej (PaSQ), a także przedstawieniu wyzwań wiążących się z zarządzaniem w czasie kryzysu, stojących przed paneuropejską organizacją zorientowaną na jakość. Zarządzaniem, które przy odrobinie szczęścia pozwoli przetrwać. do góry

Sesja 4. Multi-criteria decision making – a new approach to decision making

Idealny system opieki medycznej, który pozwala na zaspokojenie potrzeb zdrowotnych wszystkich obywateli, nie istnieje. Poszukiwanie optymalnej alokacji zasobów w sektorze ochrony zdrowia jest wyzwaniem przed którym stają wszystkie kraje – bardziej i mniej rozwinięte. Niewystarczające środki finansowe oznaczają, że konieczne jest podjęcie trudnych wyborów: komu i w jakiej kolejności zapewnić dostęp do leczenia. Aby owe decyzje zostały zaakceptowane zarówno przez samych zainteresowanych jak i społeczeństwo, kluczowe jest określenie kryteriów jakimi decydenci powinni się kierować przy podejmowaniu rozstrzygnięć alokacyjnych. Wśród najczęściej wymienianych są efektywność oraz równość i sprawiedliwość społeczna. Szerokie zastosowanie analizy efektywności kosztowej przyczynia się do dominacji efektywności nad równością i sprawiedliwością społeczną w decyzjach alokacyjnych. Rozwijające się nowe podejścia, takie jak wielokryterialna procedura decyzyjna (ang. multi-criteria decision making, MCDA), mają na celu uwzględnienie szerokiego wachlarza kryteriów w procesie decyzyjnym przy jednoczesnym przypisaniu odpowiedniej wagi do każdego z nich. Celem sesji będzie podjęcie rozważań jakie są oczekiwania społeczeństwa w zakresie kryteriów alokacyjnych, jak wygląda podejmowanie decyzji przy zastosowaniu MCDA oraz czy wprowadzenie takiego podejścia jest możliwe w krajach CEE, gdzie ograniczenia finansowe skłaniają do kierowania się wyłącznie kryterium efektywności. do góry

Sesja 5. Quality standards in clinical practice – paediatrics, drug programmes

O ile rola pediatrii w każdym systemie ochrony zdrowia jest bezdyskusyjnie kluczowa, to w Polsce od lat głównym elementem pomiaru skuteczności systemu pozostaje umieralność niemowląt. Jednak w dalszym okresie życia dziecka opieka nad dziećmi w systemie nie jest systematycznie oceniana ani w aspekcie klinicznym, ani dowodów naukowych, ani jakości, a tym bardziej w zakresie oceny technologii medycznych w populacjach dzieci. Ograniczając zastosowanie EBM w pediatrii unikamy co prawda wielu dylematów etycznych, ale też nieświadomie pozbawiamy pediatrię potężnych narzędzi ułatwiających podejmowanie decyzji, zwiększających efektywność leczenia, czyli poprawiających jakość działania systemu. W ramach sesji chcemy poruszyć następujące kwestie:

• Jakie są podstawowe problemy wstrząsające obecnie pediatrycznym systemem ochrony zdrowia?
• Co rzutuje na poziom opieki nad dzieckiem?
• Jak ocenić przydatność propozycji zmian w opiece pediatrycznej na przykładzie innych krajów? I jak je wdrożyć?
• Czy możemy przenosić doświadczenia opieki nad dorosłymi na dzieci?
• Na jakie problemy napotyka coraz częściej stosowane zbieranie dowodów naukowych dotyczących dzieci?
• Spojrzenie na perspektywę europejską w zakresie chorób rzadkich i porównanie polskich rozwiązań oraz ograniczeń w systemie – poprzez pryzmat klinicznych aspektów, organizacji opieki, komunikacji z przemysłem.

Oprócz wymienionych zagadnień zwrócimy szczególną uwagę na podejmowanie decyzji w zakresie refundacji oraz opracowywanie analiz ekonomicznych w oparciu o badania kliniczne dotyczące dzieci. do góry

Sesja 6. Aspects of quality in oncology care

Śledząc sytuację w Polsce, można odnieść wrażenie, że o chorych praktycznie nikt się nie troszczy. Pomimo kolejnych szumnych zapowiedzi medialnych, kolejnych podniosłych haseł kampanii i kolejnych eksperckich “prac w pocie czoła”, system staje się coraz mniej przyjazny dla pacjenta. Niestety fakty świadczą o tym, że pytanie “czy warto troszczyć się o chorych” nadal spotyka się z negatywną odpowiedzią. Ostatnio trwają gorączkowe prace nad poprawą funkcjonowania systemu opieki onkologicznej w Polsce, a kolejki do tych świadczeń stały się już dyżurnym tematem medialnym. Czy można dać wiarę, że od 1 stycznia 2015 roku coś zmieni się na lepsze? Gdyby poważnie podchodzono do reformy to spełnione zostały by dwa warunki minimum:

1. Propozycje zmian systemowych oparte na studium wykonalności.
2. Wskazanie źródeł finansowania. Każda reforma kosztuje, a limitami na ilość wykonywanych świadczeń zdrowotnych NFZ broni się przed niewypłacalnością. Jasne jest więc, że zniesienie ich w onkologii musi prowadzić do wzrostu wydatków.

Ani jeden, ani drugi warunek nie zostały spełnione – nie ma żadnego opublikowanego studium wykonalności i nigdzie nie wskazano dodatkowych źródeł finansowania. Jakość opieki onkologicznej mają na ustach wszyscy: rząd, partie polityczne, urzędnicy, lekarze, pielęgniarki, farmaceuci, dyrektorzy szpitali i producenci. Słusznie, gdyż obok dobrej dostępności do świadczeń zdrowotnych, to właśnie na jakości chorym zależy najbardziej. Jakoś jednak tej jakości od lat nie udaje się osiągnąć. Co gorsza – Polsce nie udaje się jej nawet zmierzyć czy monitorować. Wiemy tylko, że nasz system ochrony zdrowia od lat jest przez społeczeństwo oceniany bardzo negatywnie, a Polska wypada niekorzystnie na tle krajów OECD. Okrągłe słowa i deklaracje zupełnie nie przekładają się na praktykę. Dlaczego?

1. Po pierwsze: w Polsce wszyscy znają się na medycynie. Ale „qualityka” to odrębna nauka i trzeba być profesjonalistą, żeby się znać na systemach i narzędziach zapewniania jakości w opiece zdrowotnej.
2. Po drugie: żeby wiedzieć gdzie pójść i to trzeba widzieć w jakim miejscu się jest. Żeby widzieć co się w systemie opieki zdrowotnej dzieje trzeba mieć elektroniczny system zbierania danych, tzw. RUM (Rejestr Usług Medycznych). Pamiętamy huczne zapowiedzi z 2007 roku, że RUM w Polsce powstanie do roku 2012. Jest już 2014 rok, a rząd właśnie po raz kolejny odroczył jego wprowadzenie do roku 2017. Tym razem problemem nie są chyba pieniądze, które w nadmiarze dała na ten cel Unia Europejska. Na czym więc problem polega? Może komuś zależy, żeby taki system nie powstał wcale lub by jego powstanie odroczyć jak najdłużej? Ale czy komuś poza pacjentami naprawdę zależy na wdrożeniu sprawnego RUM-u?
3. Po trzecie: wielu decydentów wie, że system zapewniania jakości dużo kosztuje, ale niewielu zdaje sobie sprawę, że brak monitorowania jakości i stosowania narzędzi projakościowych kosztuje znacznie więcej. Wydatki w zakresie „qualityki” należy zacząć traktować jako niezbędną inwestycję, a nie kosztowne ekstrawagancje. Dla każdej takiej inwestycji trzeba więc a priori przeprowadzić studium wykonalności i obliczenia zwrotu z inwestycji – dotyczącego zarówno oszczędności, jak i efektów zdrowotnych. W Polsce takich analiz nikt nie prowadzi.

W czasie sesji poruszone zostaną następujące zagadnienia:

• Zapewnienie adekwatnych środków na system zapewniania jakości
• Poprawa systemu akredytacji
• Wytyczne i standardy postępowania
• Edukacja personelu
• Rejestry zgodne z Good Registry Practice
• Rejestr Usług Medycznych (RUM)
• Koordynacja opieki i zespoły multidyscyplinarne
• Zmiana roli ordynatora
• Poprawa standardów bezpieczeństwa technicznego z certyfikacją
• “Pieniądz idzie za pacjentem” – finansowanie świadczeń I i II poziomu referencyjnego, a nie bazy
• Stworzenie rankingu oddziałów

do góry

Sesja 7. Quality assurance in system – indicator, databases and other tools

Jakość w ochronie zdrowia może być postrzegana z różnych perspektyw, czyli jako suma jakości pojedynczych świadczeń na rzecz pacjentów w różnych instytucjach (szpitalach, przychodniach i innych jednostkach). Jakość może być oceniana poprzez pryzmat jakość struktury, jakość procesów i jakość wyników, lecz także z różnych perspektyw – pacjenta, płatnika, lekarza. Jakość struktury jest możliwa do oceny zarówno przez klinicystę jak i płatnika. Jakość procesów i wyników jest oceniana przez określonych interesariuszy przede wszystkim w aspekcie płynności, kompleksowości i właściwego czasu reakcji. Występuje tutaj szeroki zakres stosowanych narzędzi, lecz kluczowe jest właściwe jest dobranie ich do posiadanych danych. Ocena jakości wyników jest możliwa do przeprowadzenia poprzez porównanie podobnych do siebie jednostek (w ramach benchmarku) lub większych struktur systemu. Jakość wyników klinicznych i efektywność działań jest w wielu systemach doskonalona w procesie ciągłym, włącznie z oceną satysfakcji pacjentów. Koło Deminga można stosować do wszystkich procesów zachodzących w organizacjach lub systemach:

• Planuj – ustal cele dla poszczególnych procesów.
• Wykonaj – dokonaj wdrożenia zaplanowanych procesów.
• Sprawdź – monitoruj i mierz odpowiednie parametry procesów.
• Działaj – prowadź ciągłe doskonalenie procesów.

W ramach sesji chcemy zastanowić się nad narzędziami stosowanymi w ocenie jakości np. preskrypcji przez lekarzy w systemie, zastosowania baz i analizy danych. do góry