Sympozjum przewodniczyli uznani na świecie eksperci, którzy wygłosili wykłady i prowadzili dyskusje w ramach 5 sesji tematycznych:

1. Ubezpieczenia w kryzysie
2. Znaczenie wyceny świadczeń zdrowotnych w kryzysie
3. Zarządzanie koszykiem świadczeń w kryzysie
4. HTA w krajach dotkniętych kryzysem
5. Między młotem a kowadłem? Różnorodność podejść do zarządzania służbą zdrowia w czasach kryzysu

Dodatkowo w dwóch mnieszych salach odbyły się sesje równoległe, w czasie których wystąpiło 10 prelegentów.
Przyjęta formuła Sympozjum zakładała dłuższy czas na dyskusję z wybitnymi ekspertami zagranicznymi, co umożliwiło uczestnikom skorzystanie z ich wiedzy w szerszym zakresie niż ma to zazwyczaj miejsce w ramach tego rodzaju spotkań.

Sesja 1. Ubezpieczenia w kryzysie

Deficyt, czyli dysproporcja między wielkością środków a zawartością koszyka świadczeń zdrowotnych, jest podstawową chorobą systemu ochrony zdrowia. Społeczeństwo nie odczuwa jednak samej choroby, ale jej objawy, które prowadzą do licznych i poważnych konsekwencji (kolejki, korupcja, korzystanie z przywilejów). Im większy deficyt, tym system jest bardziej niesprawiedliwy oraz tym bardziej nasilają się patologie. System ochrony zdrowia nie może być ani efektywny, ani sprawiedliwy, jeśli koszyk świadczeń zawiera więcej technologii medycznych niż możliwe jest do sfinansowania ze środków zebranych ze składki. Funkcjonujący dziś w Polsce publiczny system ochrony zdrowia jest niewypłacalny, a kolejek jest coraz więcej i są coraz dłuższe. Reglamentacja świadczeń zdrowotnych, nawet tych podstawowych – skutecznych i tanich (o bardzo korzystnym stosunku kosztu do uzyskiwanego efektu zdrowotnego), jest powszechna.
Rozwój komplementarnych ubezpieczeń zdrowotnych jest najlepszym sposobem radzenia sobie z dysproporcją pomiędzy zawartością koszyka gwarantowanego a wielkością środków publicznych na ochronę zdrowia. Dzięki wprowadzeniu tych ubezpieczeń można osiągnąć kilka celów jednocześnie, ale przede wszystkim:

• poprawić efektywność wykorzystania środków prywatnych wydawanych na ochronę zdrowia,
• wprowadzić możliwość wyboru dodatkowego ubezpieczenia dla obywateli,
• wprowadzić mechanizmy konkurencji w obszarze płatników, jak też pobudzić konkurencję pomiędzy świadczeniodawcami,
• zlikwidować lub ograniczyć szarą strefę w ochronie zdrowia,
• zwiększyć środki w systemie bez podnoszenia podatków,
• zwiększyć dostępność do świadczeń zdrowotnych w koszyku gwarantowanym (zasadniczo ograniczyć „kolejki” do świadczeń gwarantowanych, korupcję i korzystanie z przywilejów w ochronie zdrowia).

Widząc podstawowe trendy zmian w systemach opieki zdrowotnej na świecie (starzenie się społeczeństw, rozwój medycyny i coraz liczniejsze, nowe technologie medyczne, ograniczone środki w ramach składki podstawowej i kryzys ekonomiczny na świecie, wzrost oczekiwań społecznych względem możliwości leczniczych itd.), można stwierdzić, że dysproporcja pomiędzy zawartością koszyka świadczeń gwarantowanych oraz możliwościami finansowymi podstawowego ubezpieczenia zdrowotnego jest już w wielu krajach odczuwalna i z pewnością będzie się dalej pogłębiać w najbliższych latach. Wydaje się więc, że wprowadzenie ubezpieczeń dodatkowych będzie odgrywało w przyszłości kluczową rolę. W trakcie sesji eksperci przedstawią symulacje i prognozy oraz podzielą się doświadczeniami na polu rozwoju dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych na świecie. do góry

Sesja 2. Znaczenie wyceny świadczeń zdrowotnych w kryzysie

Dobrze znany slogan: Każde środki finansowe mogą zostać pochłonięte przez każdy system ochrony zdrowia, staje się niezmiernie istotny w dobie kryzysu gospodarczego.
Z jednej strony mamy do czynienia z etycznym obowiązkiem lekarzy postępowania z aktualnym stanem wiedzy oraz rosnącą świadomością pacjentów o najnowszych osiągnięciach medycyny. Również istotny jest fakt, iż społeczeństwo coraz częściej domaga się sprawiedliwego dostępu do świadczeń zdrowotnych zgodnie z deklaracjami polityków; pacjenci chcą wierzyć, że ich zobowiązania podatkowe są rzetelnie alokowane również w obszarze publicznej ochrony zdrowia. Z drugiej strony rządy wielu krajów starają się (bądź powinny starać się) przekonać społeczeństwo, że pacjent jest najważniejszy i zapewnić skutecznie działający system ochrony zdrowia, w ramach dysponowanych zasobów. Wycena świadczeń zdrowotnych jest jednym z czynników wpływających na osiąganie równowagi (lub jej brak) pomiędzy tymi dwiema stronami.
W trakcie sesji spróbujemy zastanowić się nad następującymi aspektami: Czy w funkcjonujących światowych systemach ochrony zdrowia wypracowano godne naśladowania przykłady reagowania na zmieniające się potrzeby zdrowotne przy coraz bardziej ograniczanych środkach? Jakie powinny zaistnieć okoliczności, aby świadomie zarządzana wycena świadczeń zdrowotnych mogła zapewnić zadowalający standard opieki zdrowotnej? Jaka jest, lub jaka powinna być, rola wszystkich interesariuszy w tym procesie? Co determinuje sprawiedliwą wycenę świadczeń zdrowotnych? do góry

Sesja 3. Zarządzanie koszykiem świadczeń w kryzysie

Narastające ograniczenia budżetowe, wzrost wydatków na nowe (i coraz droższe) technologie medyczne – to hasła, które spotyka się w całej literaturze poświęconej kosztom i zarządzaniu w ochronie zdrowia. Połączenie tych dwóch zjawisk z wystąpieniem kryzysu ekonomicznego nieuchronnie prowadzi do zaostrzenia kryteriów włączania nowych technologii do koszyka finansowanego ze środków publicznych, zwiększenia dyscypliny budżetowej, zmian w praktykach klinicznych w celu zwiększenia wydajności oraz coraz częściej do drastycznych zmian alokacji środków na finansowanie technologii medycznych (disinvestment).
Disinvestment jest pojęciem szerokim, które nie tylko wiąże się z usuwaniem elementów z koszyka świadczeń, lecz także z uwalnianiem środków na nowe technologie. Disinvestment jest względnie nowym pojęciem, coraz częściej stosowanym w ramach procesu podejmowania decyzji. Realizowany jest z zastosowaniem metodyki oceny technologii medycznych.
Główne przyczyny zmian w inwestycjach w ochronie zdrowia bezpośrednio wiążą się z określeniem priorytetów (priority setting) i są to:

• kwestie bezpieczeństwa (wysokie ryzyko działań niepożądanych, rzadziej dowody na szkodliwość, które są domeną systemów vigilance),
• brak dowodów na skuteczność terapii lub uzyskiwanie niewielkich efektów zdrowotnych,
• “starzenie się” technologii i wypieranie ich z rynku,
• brak opłacalności.

W trakcie sesji postaramy się odpowiedzieć na pytania – w jaki sposób proces disinvestment jest wdrażany w różnych krajach? W jaki sposób proces ten powinien być połączony z priority setting i jakie aspekty powinny być brane pod uwagę? Czy oceniamy realnie w jaki sposób pieniądze są wydawane w systemie? Jakie grupy interesariuszy powinny brać udział w procesie decyzyjnym? Czy proces ten jest prosty i z jakimi trudnościami mogą liczyć decydenci – polityczne, socjalne, finansowe? Ile kosztuje proces podejmowania tego typu decyzji? do góry

Sesja 4. HTA w krajach dotkniętych kryzysem

Jesteśmy przekonani, że należy przewidywać wzrost roli HTA w dobie kryzysu. Dlaczego? Z powodu konieczności poprawy zarządzania koszykiem świadczeń w krajach dotkniętych deficytem. Zapewne będzie dochodzić do delistacji, czyli do usuwania technologii medycznych z koszyka, jak również do wprowadzania technologii innowacyjnych. W obu przypadkach tylko HTA zapewnia przejrzystość i racjonalność podejmowanych decyzji.
Rola HTA będzie wzrastała również w obszarze pricingu, czyli ustalania cen oraz instrumentów podziału ryzyka, gdyż tam też wymagane jest oparte na dowodach naukowych uzasadnienie podejmowania decyzji. Ocena technologii medycznych będzie pełniła podstawową role w tych obszarach.
Być może deficyt środków w stosunku do koszyka świadczeń gwarantowanych zacznie działać na rzecz rozwoju dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych. Będą tworzone polisy komplementarne, a raporty HTA będą wykorzystywane przez instytucje ubezpieczeniowe do obliczania ryzyka takich polis.
Rządy krajów dotkniętych kryzysem będą dążyły do obniżenia kosztów zarządzania koszykiem świadczeń gwarantowanych. W tym celu sięgną po efektywny i tani dla państwa lekki model agencji HTA, zapewniający bardziej wydajną pracę urzędów. Wkrótce będziemy świadkami powoływania lekkich agencji HTA w krajach, które tych agencji do tej pory nie miały, a nawet przekształcania ciężkich, niewydolnych agencji, funkcjonujących dziś w niektórych krajach na agencje lekkie lub przynajmniej ich ewolucji w kierunku agencji lekkich.
HTA będzie również rozwijało się prężniej na poziomie świadczeniodawców. Deficyt przekłada się bowiem na kondycję szpitali. Będą powoływane odpowiednie zespoły, które na podstawie analiz HTA, będą tworzyć receptariusze, listy procedur oraz wytyczne do zakupów sprzętu.
HTA w krajach dotkniętych kryzysem można wykorzystać jeszcze w jednym obszarze: przy ocenie deficytowych świadczeń podstawowych o wysokiej efektywności. Dzięki współpracy z agencją HTA regulator może skorygować wyceny tych świadczeń, aby poprawić ich dostępność i podaż.
Czy wymienione powyżej zjawiska już wystąpiły? W ramach sesji zapytamy o to naszych ekspertów oraz gości z krajów dotkniętych kryzysem. do góry

Sesja 5. Między młotem a kowadłem? Różnorodność podejść do zarządzania służbą zdrowia w czasach kryzysu

W czasach kryzysu, łatwe rozwiązania są rzadkością. Decydenci muszą raczej stawić czoła wyborom nie do pozazdroszczenia. Mało które z nich są bardziej znaczące od poszukiwania najlepszego sposobu alokacji środków w sektorze publicznej ochrony zdrowia. Co można w tej sprawie zrobić? W czasach kryzysu, HTA staje się kluczowym czynnikiem alokacji coraz bardziej ograniczonych pieniędzy na ten cel. W Wielkiej Brytanii naszym celem jest równomierne rozłożenie obciążenia w systemie poprzez wykorzystanie HTA w trudnym procesie ustalania priorytetów. Tak aby możliwe było jednoczesne zachowanie zasady zapewnienia równego dostępu do świadczeń wszystkich pacjentów.
Dwa przeciwstawne podejścia do zarządzania służbą zdrowia zostaną przedstawione i przedyskutowane, szczególnie w kontekście ich przydatności jako odpowiedzi na kryzys w Środkowej i Wschodniej Europie. Sesja zostanie uzupełniona o krótką prezentację przykładów udanych rozwiązań zaimplementowanych zarówno w krajach Środkowej i Wschodniej Europy, jak i w innych częściach kontynentu. Niektóre z zagadnień zostaną zaprezentowane bardziej szczegółowo w trakcie całego Sympozjum. do góry